دستگاه اکسترودر یکی از پرکاربردترین دستگاه‌ها در صنعت پردازش پلاستیک است.
این دستگاه، مواد پلاستیکی را ذوب کرده و انواع محصولات پلاستیکی مانند لوله، تیوپ، فیلم، نرده، قاب پنجره، پانل‌های درب و عایق سیم را تولید می‌کند.
مشخصات فنی این دستگاه شامل قدرت موتور، ظرفیت تولید، قطر اسکرو، نوع سیستم خنک‌کننده و کنترل‌های الکترونیکی می‌باشد.
انواع اکسترودر و مشخصات فنی آن ها
انواع اکسترودر شامل تک‌پیچ، دوپیچ و سه‌پیچ هستند.
اکسترودر دوپیچ انواعی شامل کواکسیال، کونیکال، چرخشی و موازی است.
اکسترودرهای تک‌پیچ برای پردازش پالت، و دوپیچ و سه‌پیچ برای پردازش پودر مناسب هستند.
اکسترودر دوپیچ دارای مشخصات فنی از قبیل خروجی بزرگ، سرعت اکستروژن بالا، زمان اقامت کوتاه و قابلیت خودتمیزکنندگی است.
اکسترودر تک‌پیچ دارای مشخصاتی مانند سرعت اکستروژن پایین، زمان اقامت طولانی و عدم قابلیت خودتمیزکنندگی می‌باشد.
دستگاه اکسترودر سه‌پیچ، که سه پیچ در یک خط قرار دارد و در یک جهت می‌چرخد، می‌تواند باعث افزایش سرعت اکستروژن و تولید خروجی بیشتر شود.
همچنین، مصرف انرژی این نوع دستگاه تقریباً دو برابر دستگاه‌های دوپیچ است.
از نظر بهبود طراحی، دستگاه اکسترودر دومارپیچ اسپلیت یکی از انواع دستگاه‌های اکسترودر است که بر پایه دوپیچ طراحی شده است.
این دستگاه دارای محفظه یکپارچه‌ای است که باز نمی‌شود و پیچ و محفظه آن با استفاده از بلوک ساختمانی پیشرفته طراحی شده‌اند.
پیچ روی بلوک پیچ ماندرل است و می‌توان بوش محفظه را با توجه به بلوک پیچ تنظیم کرد.
- اکسترودر اگزوز: یکی از مهم‌ترین مشخصات فنی دستگاه اکسترودر اگزوز این است که یک درگاه اگزوز در وسط محفظه قرار دارد.
- اگر از اکسترودر معمولی پلاستیک استفاده شود، بخش کوچکی از گاز از درگاه تغذیه تخلیه می‌شود.
اکسترودر بدون پیچ یا رم، از اصل مهره‌زنی بهره می‌برد و با استفاده از نیروی فشار پیستون، مواد را هدایت می‌کند.
مواد پلاستیکی‌شده قبلی با کمک فشار پیستون از قالب خارج شده و
پس از خروج از محفظه اکستروژن، پیستون برای تکرار عملیات به جای اولیه بازمی‌گردد.
این نوع اکسترودر بدون پیچ، روشی متفاوت برای تولید محصولات پلاستیکی فراهم می‌کند و کارایی مناسبی در فرآیند اکستروژن دارد.
اجزای مهم دستگاه اکسترودر
مهم‌ترین اجزای دستگاه اکسترودر عبارت‌اند از:
سیلندر قیفی: این بخش از دستگاه از فولاد ریخته‌گری ساخته شده است و روکشی برای خنک‌کردن آب دارد.
درون آن از آبکاری کروم یا فولاد آلیاژی نیتریت‌دار ساخته شده است و در برابر سایش مقاوم است.
رول تغذیه: پیچ، رول تغذیه را با استفاده از چرخ و پینیون کنترل می‌کند. سطح این بخش از دستگاه سخت است و یک محفظه درونی دارد
الکتروموتور: این موتور انرژی الکتریکی را به انرژی جنبشی تبدیل می‌کند و انواع آن را می‌توان از نظر حرکت به دو نوع خطی و چرخشی تقسیم‌بندی کرد.
همچنین انواع این دستگاه را می‌توان از نظر برق مصرفی نیز به چند نوع مانند جریان مستقیم و جریان متناوب AC تغذیه دسته‌بندی کرد.
سیلندر روبه‌جلو: این سیلندر از فولاد آلیاژی نیتریت‌دار ساخته شده است و مقاومت بالایی در برابر سایش دارد.
پین‌های آن از فولاد آلیاژی سخت‌شده مقاوم‌تری در برابر سایش ساخته شده‌اند.
پیچ‌ها: پیچ‌های دستگاه از فولاد ریخته‌گری ساخته شده‌اند و روکش کروم دارند.
قطر پیچ‌های معمولی حدود ۶۰ الی ۲۰۰ میلی‌متر و طول آن‌ها ۵ الی ۲۰ برابر قطر است.
مخلوط‌کردن، همگن‌کردن، پخش‌کردن، ترکیب‌کردن و گاززدایی از عملکردهای این پیچ‌ها محسوب می‌شوند؛
پیچ‌های تغذیه: این پیچ‌ها از فولاد آلیاژی ساخته شده‌اند و نوک آن‌ها صیقلی و نیتریت‌دار است.
صافی و صفحه‌شکن: صافی از جنس سیمی بسیار ظریف ساخته شده است و پیش از دای قرار دارد.
دای: دای که با نام قالب نیز شناخته می‌شود، مسئول شکل‌دهی به مواد است.
محفظه ترکیب: پیچ‌ها در این محفظه قرار دارند و ترکیب مواد در درون آن انجام می‌شود.
این بخش از دستگاه دارای بیشترین مصرف برق و بیشترین دما است.
ناحیه خلأ: این ناحیه در درون سلیندر است و با استفاده از پیچ‌هایی با ارتفاع رزوه بالا ایجاد می‌شود.
سیستم تمپرینگ: این سیستم معمولا از نوع مداربسته با گرمایش الکتریکی است.
کاهنده دنده: سرعت پیچ معمولا ۳۰ تا ۶۰ دور در دقیقه است. کاهنده دنده سرعت موتور را به این سرعت کاهش می‌دهد
بلبرینگ کف‌گرد: این بخش را می‌توان بخشی مهم و جدانشدنی از خط اکستروژن محسوب کرد.
